Rapport staatscommissie
Information in English
Rapport Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050
‘Gematigde bevolkingsgroei beste voor behoud brede welvaart, aldus Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050’
Het vormgeven van een gematigde groei van de bevolking tot 2050 is volgens de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 essentieel voor de brede welvaart in Nederland. Om voor iedereen in Nederland wonen, zorg en onderwijs toegankelijk te houden en leefbaarheid te bevorderen is een kwalitatief hoogwaardige economie nodig. In samenhang daarmee zijn politieke keuzes nodig over de gewenste omvang en vormen van migratie.
Richard van Zwol, voorzitter staatscommissie: ‘We moeten keuzes maken over migratie en daarin de kwaliteit van de economie en sociale samenhang voorop stellen. Dat is nodig om op langere termijn onderwijs, zorg, wonen en sociale zekerheid voor iedereen in Nederland toegankelijk te houden.’
Niet alleen de omvang van de bevolking verandert in de komende periode, ook de samenstelling. De culturele diversiteit neemt toe en de vergrijzing van de bevolking piekt in de komende 10 tot 15 jaar en resulteert in een blijvend ‘oudere’ samenleving naar 2050. In haar rapport ‘Gematigde groei’ beschrijft de staatscommissie dat de vergrijzing tot toenemende personeelstekorten in bijvoorbeeld de zorg en in het onderwijs leidt. Verder zijn er keuzes nodig om passende huisvesting voor de kleiner wordende huishoudens te realiseren in een permanent ‘oudere’ samenleving. In sommige regio’s zijn de effecten van migratie en vergrijzing groter dan in andere en komt de toegang van voorzieningen verder onder druk te staan. Ook nemen verschillen tussen generaties, in opleidingsniveau en tussen mensen met en zonder migratieachtergrond toe. Dit heeft gevolgen voor de sociale samenhang in ons land.
De staatscommissie bepleit daarom het vormgeven van een gematigde groei van de bevolking naar 19 à 20 miljoen mensen in 2050 om de druk op de woningmarkt, de zorg en het onderwijs het hoofd te bieden en economische groei te ondersteunen. Hiervoor is een consistente langetermijnvisie en aanpak over meerdere kabinetsperioden heen nodig, waarbij de inzet op een kwalitatief hoogproductieve economie en brede welvaart centraal staat. Daarbij horen nationale en internationale politieke keuzes over gewenste, langjarige bandbreedtes voor arbeids-, gezins-, asiel- en studiemigratie.
Gematigde groei biedt de Nederlandse bevolking in 2050 beter perspectief dan een scenario van krimp van de bevolking (onder de huidige 18 miljoen inwoners) en dan een scenario van hoge groei naar 21 à 23 miljoen inwoners.
Van Zwol: ‘Door nu al te sturen op een gematigde groei van de bevolking richting 2050 worden schaarste aan voorzieningen en ongelijkheid tussen groepen in de samenleving zoveel mogelijk beperkt.’
Ter voorbereiding op een veranderende en oudere bevolking moeten samenhangende politieke afwegingen worden gemaakt op het gebied van ruimte en wonen, de economie en publieke voorzieningen. Het combineren van de gewenste inrichting van de economie en de toekomstige ruimtelijke vormgeving van Nederland, waaronder innovatieve woningbouw, bieden ook kansen voor klimaat- en energietransities. De staatscommissie benadrukt dat politieke keuzes niet alleen nodig, maar ook reëel en mogelijk zijn. Dit is in de kern het antwoord op de vraag van de Tweede Kamer die op instelling van deze staatscommissie aandrong.
Achtergrondinformatie
De Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 is op verzoek van de Tweede Kamer door het (nu demissionaire) kabinet ruim een jaar geleden ingesteld. Het rapport van de commissie behandelt demografische scenario’s richting 2050 (deel I), de gevolgen daarvan voor ruimte, voor economie en voor publieke voorzieningen (deel II), en biedt de politiek handelingsmogelijkheden vanuit het perspectief van brede welvaart en sociale cohesie (deel III). De staatscommissie beoogt, eveneens op verzoek van de Tweede Kamer, om rond de zomer een aanvullend rapport uit te brengen over de demografische ontwikkelingen voor Caribisch Nederland.
Verschenen interviews met voorzitter Richard van Zwol
- NRC 15 januari 2024 – Staatscommissie Demografie: beperken migratie nodig om welvaart te behouden
- NRC 15 januari 2024 – Nederland is al een van de kleinste en drukste landen we kunnen zo niet door gaan
- AD 15 januari 2024 - Zonder ingrijpen groeit Nederland naar 22 of 23 miljoen inwoners: politiek moet in actie komen
- NRC 29 mei 2023 – Ik kan verklappen wij gaan geen eenkind politiek of geen vierkind politiek adviseren
- SER Magazine 23 mei 2023 – Jongeren over hun toekomst met goede zorg op een leefbare aarde
